Nutripsychiatria

W ostatnich latach coraz więcej badań skupia się na wykorzystaniu przeszczepu mikrobioty kałowej (FMT, z ang. Fecal Microbiota Transplantation) w terapii zaburzeń psychicznych. Choć terapia ta jest już dobrze znana i stosowana w leczeniu zakażeń Clostridioides difficile (szczególnie opornych na leczenie antybiotykami), upatruje się jej potencjał w leczeniu zaburzeń psychicznych.

Jedzenie ograniczone czasowo (TRF) może potencjalnie poprawić funkcje poznawcze poprzez różnorodne mechanizmy biologiczne, w tym poprawę zdrowia metabolicznego, redukcję stanów zapalnych i stresu oksydacyjnego, wspieranie neurogenezy oraz ochronę przed neurodegeneracją.

Niedobory witamin z grupy B (kwas foliowy, B12, B6, tiamina) oraz niektórych minerałów (żelazo, cynk, magnez) mogą prowadzić do zaburzeń nastroju, w tym depresji, lęku, drażliwości, oraz problemów z koncentracją i pamięcią. Odgrywają obe bowiem kluczową rolę w funkcjonowaniu układu nerwowego, w tym w produkcji i regulacji neuroprzekaźników, które wpływają na nastrój, poziom energii i zdrowie psychiczne.

Zaburzenia metaboliczne i choroby przewodu pokarmowego są silnie powiązane z zaburzeniami nastroju poprzez szereg złożonych mechanizmów, takich jak przewlekły stan zapalny, stres metaboliczny, zaburzenia neuroprzekaźnictwa oraz psychologiczne obciążenie związane z przewlekłymi chorobami.

Leki przeciwpadaczkowe są szeroko stosowane w psychiatrii ze względu na ich zdolność do stabilizacji nastroju i łagodzenia objawów lęku, depresji oraz innych zaburzeń psychicznych. Dieta ketogeniczna, choć pierwotnie opracowana do leczenia padaczki, jest również badana pod kątem potencjalnych zastosowań w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak choroba afektywna dwubiegunowa, schizofrenia czy depresja. Oba podejścia pokazują, jak interwencje związane z metabolizmem mózgu mogą mieć szerokie zastosowanie w leczeniu różnych zaburzeń neurologicznych i psychicznych.

Dieta ketogeniczna może przybierać różne formy i być zdrowa, jeśli jest odpowiednio zbilansowana i dostosowana do indywidualnych potrzeb. Kluczowe jest dbanie o różnorodność źródeł tłuszczu, zapewnienie odpowiedniej ilości białka i błonnika oraz monitorowanie stanu zdrowia. Dostosowanie diety ketogenicznej do stylu życia, aktywności fizycznej i celów zdrowotnych może sprawić, że będzie ona nie tylko skuteczna, ale i bezpieczna w długim okresie.

Jedzenie odgrywa istotną rolę jako regulator rytmów dobowych, a zakłócenia tych rytmów mogą być powiązane z rozwojem i zaostrzeniem chorób psychicznych. Rytmy dobowe, zwane również rytmami okołodobowymi, to naturalne cykle biologiczne, które regulują wiele funkcji organizmu, takich jak sen, metabolizm, wydzielanie hormonów i aktywność mózgu. Regularność posiłków, unikanie jedzenia późno w nocy oraz zrównoważona dieta mogą wspierać synchronizację zegara biologicznego i poprawiać zdrowie psychiczne.

Układ limbiczny, z jego kluczowymi strukturami, odgrywa centralną rolę w regulacji emocji, odpowiedzi na stres i przetwarzaniu informacji emocjonalnych. Zaburzenia funkcji układu limbicznego, takie jak nadaktywność amygdali, zmniejszenie objętości hipokampa czy dysfunkcja osi HPA, są silnie powiązane z rozwojem i przebiegiem zaburzeń afektywnych i lękowych. Zrozumienie roli tych struktur w patofizjologii chorób psychicznych jest kluczowe dla opracowywania skutecznych strategii leczenia i interwencji terapeutycznych.

Mitochondria odgrywają kluczową rolę w neuroprzekaźnictwie, czyli procesie komunikacji między neuronami. Ich funkcje wykraczają poza produkcję energii (ATP), wpływając na różne aspekty zdrowia mózgu, w tym na syntezę, uwalnianie i recykling neuroprzekaźników. Dysfunkcje mitochondriów są powiązane z różnymi zaburzeniami neurologicznymi i psychicznymi, co podkreśla ich znaczenie w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego.